Bắc Ninh nỗ lực bảo tồn, phát huy di sản văn hóa phi vật thể dân ca quan họ

Thời gian qua, tỉnh Bắc Ninh đã đẩy mạnh thực hiện cam kết quốc tế về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, quyết tâm thực hiện dự án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá phi vật thể Dân ca Quan họ Bắc Ninh giai đoạn 1” (2010 - 2011) cùng đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá phi vật thể Dân ca Quan họ Bắc Ninh và Ca trù giai đoạn 2013 - 2020”.

Trong đó, có hơn 102 tỷ đồng để tôn vinh và đãi ngộ nghệ nhân, đầu tư thiết chế văn hoá, truyền dạy cũng như quảng bá quan họ. Tỉnh đã tổ chức tôn vinh và tri ân các “báu vật nhân văn sống”, phong tặng 71 nghệ nhân nhân dân và 5 nghệ nhân ưu tú; có chế độ hỗ trợ hàng tháng cho các nghệ nhân, kinh phí cho hoạt động của các làng và câu lạc bộ quan họ; có chế độ đãi ngộ cho các nghệ sĩ, diễn viên Nhà hát dân ca quan họ.

Bắc Ninh tích cực mở rộng các hình thức truyền dạy trong cộng đồng và đưa quan họ vào chương trình giảng dạy chính thức của trường học. Đẩy mạnh xây dựng không gian diễn xướng quan họ như tu bổ, tôn tạo quần thể di tích lịch sử Thủy tổ Quan họ làng Diềm xã Hòa Long thành phố Bắc Ninh; đưa vào sử dụng 8 nhà chứa quan họ và tiếp tục triển khai xây dựng ở nhiều địa phương, dự kiến hoàn thành thêm 6 nhà chứa quan họ vào năm 2020.

Bắc Ninh đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá dân ca quan họ với nhiều hình thức phong phú cả trong và ngoài nước. Xây dựng Trung tâm lưu trữ, bảo tồn và khai thác quan họ, nghiên cứu 30 chuyên đề, ký âm 107 bài quan họ cổ, xuất bản và tái bản 11 đầu sách về Văn hóa quan họ.

Tỉnh đặc biệt khuyến khích phát triển các làng, câu lạc bộ quan họ. Từ 44 làng quan họ gốc và 34 câu lạc bộ, đến nay đã có 519 làng quan họ thực hành, 381 câu lạc bộ với trên một vạn người ở các độ tuổi tham gia, hàng nghìn người có khả năng truyền dạy. Trên phạm vi cả nước và ở nước ngoài, hàng trăm câu lạc bộ dân ca quan họ Bắc Ninh được thành lập và duy trì hoạt động thường xuyên, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ. Bên cạnh đó, trên địa bàn toàn tỉnh có 547 lễ hội và được diễn ra trong cả năm, tập trung vào mùa xuân, hầu hết các lễ hội đều có các hoạt động mang đậm sinh hoạt văn hóa quan họ…

Sau 11 năm được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại, quan họ Bắc Ninh thực sự lan tỏa, phát triển rộng khắp làng, xã, từng thôn xóm, góc phố, trở thành nét văn hóa đặc trưng bao trùm lên các lễ hội và sinh hoạt thường nhật của người dân. Cùng với đó, quan họ cũng đã lan tỏa đến mọi miền Tổ quốc, trở thành một biểu tượng văn hóa hấp dẫn trong quá trình hội nhập văn hóa quốc tế. 

Năm 2020, Bắc Ninh vinh dự được nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh Bắc Ninh vì đã có nhiều thành tích trong công tác bảo tồn, phát triển dân ca quan họ Bắc Ninh.

Đình Sơn