Công trình đặc biệt của những kỹ sư IT VNPT

- Mang trong mình vai trò và sứ mệnh quan trọng khi triển khai xây dựng Cổng Dịch vụ công quốc gia, sản phẩm này là một công trình vô cùng đặc biệt, đầy thách thức nhưng thể hiện bản lĩnh, trí tuệ của những kỹ sư IT VNPT.

Ngày 09/12/2019, Cổng Dịch vụ công quốc gia chính thức được khai trương, trở thành kênh giao tiếp điện tử, địa chỉ tin cậy để người dân, doanh nghiệp tương tác với Chính phủ trên môi trường điện tử. Từ 8 nhóm dịch vụ công ban đầu, đến nay, Cổng Dịch vụ công quốc gia đã tích hợp, cung cấp 1.000 dịch vụ công trực tuyến, phục vụ gần 60 triệu lượt truy cập, với hơn 14 triệu hồ sơ đồng bộ trạng thái. Mang trong mình vai trò và sứ mệnh quan trọng là thế, nhưng ít ai biết được rằng, sản phẩm này là một công trình vô cùng đặc biệt, đầy thách thức nhưng thể hiện bản lĩnh, trí tuệ của những kỹ sư IT VNPT.

Đầu bài gắt gao và cấp bách

Tại phiên họp ngày 29/5/2019 do Bộ trưởng chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng điều hành, Bộ trưởng đã giao nhiệm vụ thực hiện dự án Cổng dịch vụ công quốc gia (Cổng DVCQG) cho Tập đoàn VNPT thực hiện với yêu cầu VNPT đảm bảo kế hoạch khai trương dịch vụ trong tháng 11/2019.

Trên cơ sở phối hợp với Văn phòng chính phủ để tìm hiểu đầu bài, học hỏi kinh nghiệm xây dựng Cổng dịch vụ công quốc gia của các nước như Estonia, Hàn quốc, Nga, Pháp… ngày 29/7/2019, Tập đoàn VNPT đã thành lập dự án “Xây dựng và triển khai Hệ thống Cổng dịch vụ công quốc gia”, trong đó giao Công ty công nghệ thông tin VNPT là đơn vị triển khai chính. Anh Hà Thái Bảo - Phó TGĐ VNPT IT là giám đốc dự án, anh Tào Vũ Hoàng - Trưởng phòng GPPM2 - TT eGOV - VNPT IT là quản trị dự án cùng với 24 nhóm nghiệp vụ, triển khai, hỗ trợ khác nhau, huy động gần 130 người trong toàn Tập đoàn để xây dựng, phát triển hệ thống. Tất cả hướng tới mục tiêu chỉ trong vòng 5 tháng phải hoàn thành nhiệm vụ được Văn phòng Chính phủ, Tập đoàn tin tưởng giao phó.

Mặc dù VNPT có thuận lợi về năng lực về hạ tầng mạng lưới, có đội ngũ cán bộ CNTT có trình độ chuyên môn cao, cùng kinh nghiệm xây dựng triển khai các hệ thống CNTT nói chung và Cổng DVC một cửa điện tử nói riêng trước đây trên khắp toàn quốc nhưng nhóm dự án cũng gặp phải rất nhiều khó khăn, thử thách do hệ thống Cổng DVCQG là một hệ thống rất lớn với quy mô quốc gia, kết nối liên thông dữ liệu nhiều hệ thống, thời gian thực hiện ngắn... Nhóm dự án đã mất rất nhiều thời gian suy nghĩ, đề xuất cách thức xây dựng, triển khai, cung cấp các tiện ích trên Cổng DVCQG để mang lại nhiều giá trị cho người dân, doanh nghiệp cũng như suy nghĩ về việc xây dựng ra các bộ tiêu chuẩn kỹ thuật, kết nối để có thể chia sẻ, kết nối được với các hệ thống của bộ, ngành, địa phương.

Nỗ lực, kiên trì

Những ngày đầu tiên nhận nhiệm vụ, nhóm dự án lúc đó rất băn khoăn, trăn trở từ việc sử dụng nền tảng công nghệ gì để xây dựng phát triển hệ thống đến lựa chọn các kỹ sư nào trực tiếp tham gia xây dựng? Thiết kế giao diện, trải nghiệm người dùng của hệ thống thế nào? Làm sao để Cổng DVCQG mang lại nhiều giá trị cho người dân, doanh nghiệp? Mối quan hệ giữa Cổng DVCQG với Cổng DVC của các bộ, ngành, địa phương như thế nào? Mô hình chia sẻ, liên thông dữ liệu ra sao… Hàng trăm vấn đề phức tạp được đặt ra nhưng không hề làm nản lòng các thành viên dự án. Qua rất nhiều các buổi họp và thảo luận với Văn phòng chính phủ, các chuyên gia tư vấn của ngân hàng thế giới, các chuyên gia trong và ngoài nước thì sau khoảng 02 tháng nhóm dự án đã làm rõ được mô hình, cách thức triển khai dự án để giải quyết những vấn đề khó khăn nêu trên.

Quản trị dự án Tào Vũ Hoàng chia sẻ: “Nhóm dự án đã chia thành hơn 24 nhóm nhỏ nghiên cứu, giải quyết các vấn đề khác nhau như nhóm về kiến trúc, nhóm thiết kế giao diện UI/UX, nhóm về hạ tầng, mạng, bảo mật, các nhóm phát triển các phần mềm như Vnconnect, Webportal, App Mobile, AI, Blockchain, phản ánh kiến nghị… huy động gần 130 người để triển khai, trong đó có rất nhiều nhóm phải phối hợp làm việc từ xa. Chính vì thế mà việc làm sao để phổ biến cho toàn thể các thành viên trong nhóm hiểu được mục tiêu của dự án, các công việc cần phải thực hiện, cũng như kiểm soát được tiến độ, chất lượng của các nhóm, các thành viên là một công việc vô cùng khó khăn mà chúng tôi đã thực hiện được”.

Với mục tiêu đặt người dân và doanh nghiệp làm trọng tâm và thiết kế để mang lại nhiều lợi ích cho người dân, doanh nghiệp nên giao diện Cổng Dịch vụ công Quốc gia được nhóm dự án thiết kế xây dựng theo hướng thân thiện với người dùng. Các nhóm dịch vụ dành cho Công dân và doanh nghiệp đều được sắp xếp khoa học theo vòng đời từ khi hình thành - phát triển - kết thúc để hỗ trợ người dùng dễ dàng tìm kiếm thông tin. Về mặt kỹ thuật, hệ thống có khả năng đáp ứng được 40.000 người truy cập đồng thời trong năm 2019 và mở rộng lên 200.000 truy cập đồng thời trong các năm về sau. Đây là hệ thống phải chịu tải lớn và cao hơn rất nhiều so với các hệ thống mà trước đến giờ VNPT vấn đang triển khai.

Nhóm dự án đã nghiên cứu, họp bàn và quyết định thiết kế hệ thống Cổng DVCQG triển khai trên nền tảng Kubernetes (K8s) tiên tiến trên thế giới để với việc sử dụng mô hình Docker để hệ thống có thể tự động dãn nở khi tải tăng giảm. Cổng DVCQG có rất nhiều các hợp phần phần mềm khác nhau, đây chính là một chìa khóa rất quan trọng để đáp ứng được các yêu cầu về hiệu năng đồng thời cũng tích kiệm tối đa chi phí về hạ tầng cho VNPT, khi người dân, doanh nghiệp vào nhiều phần hệ nào đó thì hạ tầng cung cấp cho các phần hệ khác sẽ được tự động giảm đi để dồn dịch tài nguyên cho các phần hệ dùng nhiều.

Bên cạnh đó, hệ thống Cổng DVCQG phải đáp ứng yêu cầu về an toàn bảo mật thông tin ở câp độ 4 theo nghị định 85/2016/NĐ-CP ban hành ngày 01 tháng 07 năm 2016. Đây là một tiêu chuẩn về an toàn bảo mật thông tin rất cao, chính vì thế mà trong quá trình thiết kế nhóm dự án đã phải để ý rất nhiều để đảm bảo được an toàn bảo mật, như các Server đều triển khai các phần mềm quét Virus, các hệ thống theo dõi mã độc, có đầy đủ các hệ thống tường lửa… với hệ thống ứng dụng thì khi người dùng đăng nhập vào hệ thống đều phải đăng nhập bằng hai nhân tô xác thực qua mã OTP hoặc phải đăng nhập qua chứng thư số.

“DVCQG phải tích hợp đăng nhập một lần, đồng bộ thông tin trạng thái hồ sơ, đồng bộ thông tin phản ánh kiến nghị, thủ tục hành chính, tích hợp thông tin thanh toán… Vì vậy  nhóm dự án đã phải xây dựng danh mục hơn 17 nhóm API để chia sẻ, tích hợp các loại dữ liệu khác nhau. Do thời gian triển khai dự án ngắn nên nhóm dự án phải thực hiện nghiên cứu, thiết kế, viết tài liệu tích hợp song song với việc xây dựng, phát triển phần mềm và các API”, anh Hà Thái Bảo - Phó TGĐ VNPT IT, Giám đốc dự án chia sẻ. Chính vì vậy, việc tích hợp thành công với các bộ, ngành, địa phương trong một khoảng thời gian hơn 1 tháng cũng là một trong những thành công rất lớn của toàn bộ nhóm dự án.

Trái ngọt thành công

Việc thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử đem lại lợi ích rất lớn cho người dân, doanh nghiệp. Đến nay, nhiều dịch vụ công trực tuyến thiết yếu, tiện ích đã được cung cấp trên Cổng DVCQG. Không phụ thuộc thời gian, vị trí địa lý, người dân và doanh nghiệp chỉ cần truy cập một địa chỉ duy nhất (dichvucong.gov.vn), bằng một tài khoản duy nhất là có thể đăng nhập được đến tất cả các cổng dịch vụ công cấp bộ, cấp tỉnh thực hiện dịch vụ công trực tuyến, theo dõi tình trạng giải quyết, đánh giá chất lượng giải quyết và gửi phản ánh, kiến nghị mà không phụ thuộc vào thời gian, địa giới hành chính. Đồng thời, có thể tái sử dụng các thông tin đã có và tiết kiệm thời gian chuẩn bị hồ sơ, từ đó giảm đáng kể chi phí xã hội trong thực hiện thủ tục hành chính, đặc biệt là những thủ tục hành chính có liên quan đến nhiều cơ quan.

Bên cạnh đó, Cổng DVCQG với các nền tảng, dữ liệu dùng chung cũng sẽ giúp hạn chế việc đầu tư dàn trải tại các bộ, ngành, địa phương và giúp tăng cường quản lý nhà nước, giám sát, đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính (TTHC), tăng trách nhiệm giải trình và năng lực phản ứng chính sách, thúc đẩy quá trình cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, phát triển kinh tế xã hội.

Cho đến nay, sau gần 1 năm khai trương, Cổng DVCQG đã khẳng định những giá trị và lợi ích thiết thực mang lại. Hiện, Cổng DVCQG đã kết nối với 18 bộ, cơ quan, 63 tỉnh, thành phố và tám ngân hàng, trung gian thanh toán, đơn vị cung cấp dịch vụ ví điện tử. Tổng chi phí xã hội tiết kiệm được khi thực hiện dịch vụ công ước tính hơn 13.000 tỉ đồng/năm, trong đó Cổng dịch vụ công quốc gia đóng góp trên 6.700 tỉ đồng/năm.

Với những giá trị đó, Cổng DVCOQG chính sẽ là công cụ quan trọng, hỗ trợ đắc lực cho quá trình đẩy mạnh phát triển Chính phủ điện tử của Việt Nam, hướng tới phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội đất nước.

Thu Trang - Trung tâm Truyền thông Vcomms